Приватні та офіційні листи. Кличний відмінок. Складнопідрядні речення

Ключові терміни:
rzeczownik – іменник
Wołacz – кличний відмінок
przypadek – відмінок
dopełnienie - додаток
zdanie złożone podrzędnie – складнопідрядні речення

Wołacz. To jest proste :)

Rodzaj męski:

У Кличному відмінку іменників чоловічого роду маємо такі закінчення:

1) -e: після літер b, d, f, ł, m, n, p, r, s, t, w, c. Np.: grzyb – grzybie!; naród – narodzie!; senator – senatorze!; Jan – Janie!; ojciec – ojcze!; chłopiec – chłopcze!;

2) -u: після літер ć, ś, ń, ź, j, l, sz, cz, rz, ż, dz, dż, с, k, g, ch. Np.: koń – koniu!; mistrz – mistrzu!; przyjaciel – przyjacielu!; Janusz – Januszu!; Darek – Darku!; kraj – kraju!

3) -о: після літери а. Np.: miężczyzna – mężczyzno!; poeta – poeto!; tata – tato!

 

Rodzaj żeński:

У Кличному відмінку іменників жіночого роду маємо такі закінчення:

1) -i/-y: якщо іменник закінчується на приголосний. Np.: radość – radości! krew – krwi! przyjaźń – przyjaźni! noc – nocy! mysz – myszy! Małogoszcz – Małogoszczy! wesz – wszy!;

2) -i: якщо іменник закінчується на i: Np.: pani – pani!; gospodyni – gospodyni!;

3) -u: у зменшувально-пестливих формах іменника. Np.: babcia – babciu!; Kasia – Kasiu! Marysia – Marysiu!

3) -о: після літери а. Np.: Beata – Beato! Maria – Mario! matka – matko!; córka – córko!;

Polska – Polsko! 

Зверніть увагу:

• запам’ятайте винятки: Bóg – Boże!;dziad – dziadzie!; lud – ludu!; dom – domu!; syn – synu!; jastrząb – jastrzębiu!; ksiądz – księże!; gołąb – gołębiu!; paw – pawiu!; nów – nowiu!
• у чоловічому роді відбувається чергування приголосних: ł > l, r > rz, t > ci, d > dzi, st > ści, sł > śl, zd > ździ
• при відмінюванні прізвищ жінок і чоловіків Кличний відмінок такий самий, як і Називний: Np.: (Pani) Kaczyńska!; (Pani) Kozłowska! (Panie) Kowalski!; (Panie) Wałęsa!
• якщо назва професії, стану, наукового титулу належить до жінки, то вона вживається у Називному відмінку. Та сама назва по відношенню до чоловіків вживається у Кличному відмінку: Np.: pani profesor – pani profesor!/ pan profesor – panie profesorze; pani magister – pani magister!/ pan magister – panie magistrze!; pani dyrektor – pani dyrektor!/ pan dyrektor – panie dyrektorze!; pani doktor – pani doktor!/ pan doktor – panie doktorze; pani prezydent – pani prezydent! pan prezydent – panie prezydencie!

Письмове завдання №1(ćwiczenie 27, strona 143):
Замініть у реченнях Називний відмінок Кличним:
WZÓR: Szanowny pan profesor – Szanowny panie profesorze!

1. Kochana koleżanka Ania.
2. Miły Paweł. Drogi brat.
3. Pani minister Anna Kukiełka.
4. Wielmożny pan magister Stanisław Pospieszak.
5. Stary dobry kolega.
6. Biedny mały chłopiec.
7. Mój mały synek.
8. Pan profesor doktor habilitowany Adam Nowaczyński.
9. Jego Magnificencja Rektor Wiktor Niwak.
10. Jego Ekscelencja ksiądz biskup ordynariusz.
11. Pani starosta powiatu sanockiego Eleonora Podsanocka

Uczymy się pisać list

Wyróżniamy kilka rodzajów listów

• List prywatny, celem którego jest najczęściej podzielenie się wiadomościami ze szczególnym uwzględnieniem przeżyć i refleksji, jakie towarzyszyły wydarzeniom. Jest to list pisany do bliskiej, znajomej osoby – przyjaciela, wujka, koleżanki.
• W liście oficjalnym zwracamy się do osoby nieznanej nam osobiście bądź znanej, ale wyższej rangą, stanowiskiem itp. Może to być list do dyrektora szkoły, kierowniczki schroniska dla zwierząt itd. Nadawca zwraca się do adresata w 3 os. liczby poj. za pomocą form Pan/Pani. List taki może być też skierowany do więcej niż jednej osoby. W liście oficjalnym zwykle informujemy o jakichś faktach lub prosimy o coś.
• Celem pisania listu motywacyjnego jest przekonanie adresata (dyrektora szkoły, pracodawcy), że nadajesz się do podjęcia nauki w tej szkole (pracy w firmie), ponieważ masz odpowiednią wiedzę, umiejętności, zdolności i chęci. Masz również pewną wiedzę o szkole (firmie), a twój wybór jest przemyślany, nieprzypadkowy.
• Pisz zaimki wielkimi literami: Ty, Tobie, Twoich, Ciebie, Cię itd.
• Listy nadajemy drogą pocztową lub mejlową.

Завдання (ćwiczenie 29, strona 145):
Прочитайте приклади листів, зверніть увагу на їх оформлення:

1. List prywatny.

Jelenia Góra, 28.08.2003

Droga Agnieszko!

Piszę do Ciebie, gdyż pragnę podzielić się z Tobą przeżyciami, jakie towarzyszyły mi podczas moich górskich wypraw. Właśnie zakończyłem wędrówkę po Sudetach i chcę Ci o niej opowiedzieć.

Trasę zacząłem od Jeleniej Góry – pięknego, starego miasta z wieloma niezwykłymi zabytkami. Zespół Siedmiu Domów, czyli zrekonstruowanych kamieniczek kupieckich przylegających do renesansowego ratusza, zapiera dech w piersiach. Stare miasto zachowało trzynastowieczny układ, ale zabudowę ma barokową. Charakterystyczne podcienia kamieniczek tworzą niepowtarzalny, romantyczny nastrój.

Następnym etapem mojej wędrówki był wąwóz zwany Uroczysko. W to miejsce musimy kiedyś koniecznie pojechać razem, bo jego urok trudno oddać słowami.

Sudety są bardzo atrakcyjne, choć mało znane. Wędrując górskimi szlakami, podziwiałem piękne, rozległe widoki. Dobrze rozwinięta sieć schronisk pozwalała nie troszczyć się o jedzenie i nocleg. Ludzie byli bardzo mili i chętnie służyli pomocą.

Mam nadzieję, że w przyszłym roku będziemy mogli razem wybrać się na wędrówkę i pokażę Ci wtedy wszystkie miejsca, w których się zakochałem.

Pozdrów Rodziców i naszą paczkę.

Do zobaczenia we wrześniu,
Paweł

 

2. List oficjalny (motywacyjny).

Kraków, 20.05.2014

Joanna Nowak
ul. Dietla 105/7, 30-031 Kraków

 

Dyrekcja XC  Liceum Ogólnokształcącego
im. Kazimierza Odnowiciela
ul. Konwaliowa 12, 31-045 Kraków

Szanowni Państwo!

Uprzejmie proszę o przyjęcie mnie do klasy I o profilu humanistycznym w celu kontynuowania nauki w Waszej szkole.

Prośbę swą motywuję tym, że od dawna interesuję się przedmiotami humanistycznymi: historią, filozofią i literaturą. Swoją wiedzę na te tematy poszerzałam, aktywnie uczestnicząc w zajęciach Koła Humanistów działającym przy moim gimnazjum oraz startując w licznych konkursach szkolnych i międzyszkolnych.

Już w II klasie gimnazjum wzięłam udział w konkursach przedmiotowych z historii i języka polskiego, ale dopiero w klasie III osiągnęłam sukces: jestem laureatką konkursu przedmiotowego z historii, a w konkursie języka polskiego zakwalifikowałam się do etapu wojewódzkiego.

Oprócz tego występowałam w szkolnym kabarecie, pisałam teksty satyryczne, wyreżyserowałam przedstawienie pod tytułem „W to mi graj”, prezentowane z okazji Święta Szkoły.

O Waszej szkole słyszałam wiele dobrego od moich znajomych i przyjaciół, którzy są lub byli jej uczniami. Wiem, że stawiając uczniom wysokie wymagania, jesteście Państwo jednocześnie bardzo życzliwi, a w szkole panuje miła atmosfera. Dlatego po ukończeniu Gimnazjum nr 78 postanowiłam ubiegać się o przyjęcie do XC Liceum.

Uprzejmie proszę o pozytywne rozpatrzenie mojej prośby.

Письмове завдання №2:
Складіть офіційний та приватний лист (тема довільна).

Zdanie podrzędne dopełnieniowe

Zdanie podrzędne dopełnieniowe – це речення, у яких підрядна частина є додатком, що розвинувся у формі речення. Відповідає на питання додатку (усі відмінки, крім Називного та Кличного відмінка)  kogo?, czego?; komu?, czemu?; kogo?, co?; z kim?, z czym?; o kim?, o czym? Np.: Wierzę temu, (komu?) kto dotrzymuje słowa. Wszyscy mówili o tym, (o czym?) co wydarzyło się wczoraj w szkole. Lubię oglądać, (co?) jak zachodzi słońce. У такому реченні підрядне речення від сурядного виділяємо комою.

Письмове завдання №3 (ćwiczenie 29, strona 145):
Поставте розділові знаки та перекладіть речення:

1. Sam nie wiesz, co robisz.
2. Jeszcze nie wiem kiedy oddam ci książkę.
3. Dowiedziałem się że odkryto nową planetę.
4. Zastanawiałem się jaki będzie temat wypracowania.
5. Nie wiedziałem że będzie klasówka z chemii.
6. Kto rano wstaje temu Pan Bóg daje.
7. Cieszę się że zdobyłem tę nagrodę.
8. Zauważyłem że ostatnio zrobiłeś się wyjątkowo roztargniony (неуважний).
9. Nie spodziewałam się że spóźnisz się na nasze spotkanie.
10. Jestem ciekawa co czeka mnie na wakacjach?

Вроцлав – європейська столиця. Сучасне польське мистецтво. Дієслова на -ąć

Ключові терміни:
rzeczownik – іменник
czasownik – дієслово
koniugacja – дієвідміна
czas teraźniejszy – теперішній час
czas przeszły– минулий час

Прочитайте текст (s. 155-156):

Kuba: Koledzy, skoro mamy przed sobą długi weekend, to może pojedźmy naszą paczką do Wrocławia.

Magda: A czemu właśnie do Wrocławia. Ja już tam byłam z rodzicami, z klasą gimnazjalną. Zwiedzaliśmy stare miasto, byliśmy w operze, wstąpiliśmy też do ogrodu zoologicznego.

Paweł: No i jak, spodobało ci się zoo?

Magda: Ten ogród zoologiczny na mnie nie wywarł specjalnego wrażenia. Natomiast zauroczyła mnie architektura stolicy Dolnego Śląska.

Kuba: Masz rację, ja jako urodzony i wychowany w Krakowie też polubiłem Wrocław. Zachwycam się architekturą. Ona jest piękna w tym mieście i odmienna od krakowskiej. W tym mieście mieszkają mili i wspaniali ludzie.

Leszek: Zgadzam się, tam warto pojechać. To są tak zwane Ziemie Odzyskane. Po wojnie Polska otrzymała poniemieckie ziemie aż do Odry i Nysy Łużyckiej. Wielu Polaków, ale też obywateli przedwojennej Polski innych narodowości wyjechało do Wrocławia np. ze Lwowa, by tam rozpocząć nowe życie. To była niesamowita przygoda. Mój tata interesuje się tym tematem – oglądałem z nim mnóstwo filmów na ten temat. Tam przenosiły się całe uniwersytety, biblioteki – tylko zapomniałem nazw...

Kuba: A Niemcy?

Leszek: Niemcy wyjechali do Niemiec – za Odrę. Sami uciekali przed frontem albo zostali potem wysiedleni. To były niesamowite historie. Bo przecież w czasie wojny Polacy pracowali tam u Niemców, na robotach, jak się mówiło – Niemcy wywozili Polaków np. z Warszawy na te roboty. A potem, jak przeszedł front, w tym samym gospodarstwie Polacy stawali się gospodarzami, a Niemcy – zanim wyjechali – pracowali u Polaków.

Mikołaj: Teraz we Wrocławiu jest bardzo dużo Ukraińców. Oni zostali wysiedleni na Dolny Śląsk też po wojnie. Otworzyli szkołę ukraińską, znaczy uczą się po ukraińsku, dla dzieci ukraińskich.

Leszek: Tak, wyjeżdżali tam też Ukraińcy i dziś przyjeżdżają ich rodziny. Albo do Polaków przyjeżdżają ich rodziny z Ukrainy – a dziś Polacy w Ukrainie często nie znają już polskiego.

Paweł: Piękne miasto, przez które płynie Odra z dopływami, tworząc piękne wyspy. Poza tym miasto bogate jest w teatry, muzea, parki inne zabytki. Tym bardziej, że w roku 2016 Wrocław był Europejską Stolicą Kultury. Jak to dobrze, że czasy wojen są tak odległe – dziś Wrocław faktycznie jest wielokulturowy, nawiązuje też do swojej niemieckiej przeszłości. Bo myślę, że kultura zasadniczo jest ponadnarodowa – jest efektem tego, co myślą i czują ludzie, a nie: Niemcy, Polacy czy Ukraińcy osobno.

Grzegorz: Słyszałem, że w ramach tej Stolicy Kultury bardzo dużo się działo.

Leszek: Ponoć odbyło się 400 koncertów! Powstały też nowe obiekty kultury. Interesuje mnie, na przykład, nowe Muzeum Sztuki Współczesnej.

Agata: O, nie wiedziałam o twoich zainteresowaniach sztuką współczesną. Ja też bardzo lubię oglądać dzieła współczesnych autorów.

Kuba: To wszystko prawda. Dlatego proponuję, żebyśmy się na własne oczy przekonali o tym, że Wrocław naprawdę jest miastem, które warto zobaczyć, odwiedzić i zwiedzić.

Mikołaj: Moi starsi koledzy z Kijowa podjęli studia na Uniwersytecie Wrocławskim, a znajoma z Połtawy studiuje na Akademii Muzycznej. Może i ja w przyszłości będę studiować na jednej z uczelni wyższych we Wrocławiu. Kto wie...

Agnieszka: To znaczy, że dołączysz do naszej wycieczki?

Mikołaj: Jak najbardziej. A wiecie, że w ramach projektu Europejska Stolica Kultury istniała na Rynku Wrocławskim uliczka Lwowska, gdzie odbywała się prezentacja kultury ukraińskiej? Ha!

Grzegorz: A ja chcę obejrzeć pomnik wybitnego dramatopisarza Aleksandra Fredry, przeniesiony ze Lwowa do Wrocławia – to przykład tych przenosin, o których mówił Leszek.

Kamila: A kogo ze współczesnych artystów znacie?

Agata: No to musimy obejrzeć Wystawę Stałej Polskiej Sztuki Współczesnej w Muzeum Narodowym we Wrocławiu i zgłębić wiedzę na temat sztuki współczesnej.

Borys: No, wiecie, to mnie wcale nie kręci. Ja mam umysł ścisły – interesuję się samochodami i rozwojem techniki w Polsce.

Wojtek: Czy w Ukrainie są podobne muzea lub wystawy stałe sztuki współczesnej?

Grzegorz: Oczywiście. Na przykład w Kijowie jest wspaniałe Muzeum Sztuki Współczesnej. Też jest mnóstwo galerii sztuki, gdzie są wystawiane i sprzedawane dzieła sztuki współczesnej.

Robert: A ja kompletnie nic nie rozumiem z takiej współczesnej bazgraniny.

Leszek: Otóż to, tak sądzi większość ludzi, bo nie odwiedza ani wystaw, ani takich muzeów. Koniecznie tam pójdźmy, a przekonasz się, że sztuka współczesna idzie krok w krok z dynamicznym rozwojem społeczeństwa i my nie zawsze jesteśmy w stanie dostrzec jej piękno.

Agata: Ja także jestem uczennicą studium artystycznego. Tam nie tylko ćwiczymy, wychodzimy na plenery, ale dowiadujemy się dużo o historii malarstwa w Polsce, o nurtach sztuki współczesnej.

Kuba: W takim razie, mamy sporządzić listę uczestników, ustalić datę wyjazdu i osobę odpowiedzialną za zakup biletów.

Словничок:

dopływy– притоки
odległy – віддалений
nawiązywać – зав’язуватись  
podjąć studia – розпочати навчання
dostrzec – помітити

Письмове завдання №4 (ćwiczenie 1, strona 157):
Дайте відповіді на запитання:

1. Dokąd Kuba proponuje pojechać na długi weekend?
2. Czemu on wybrał to miasto? Uzasadnij.
3. Za pomocą Internetu dowiedz się, jak można dotrzeć z Warszawy do wspomnianego miasta? 4. Czy zwiedzałaś/ zwiedzałeś zoo w Ukrainie, Polsce czy w innym kraju?
5. Gdzie się znajdują Ziemie Odzyskane? Czemu tak się nazywają?
6. Czy zawsze Ukraińcy mieszkali na Dolnym Śląsku?
7. Jakie ważne wydarzenie w dziedzinie kultury skali europejskiej odbywało się we Wrocławiu w 2016 roku?
8. Kto z koleżanek i kolegów Kuby lubi sztukę współczesną? Dlaczego?
9. Czy Mikołaj i Grzegorz już bywali we Wrocławiu?
10. Gdzie można zgłębić wiedzę na temat sztuki współczesnej?
11. Czy podobne placówki istnieją w Ukrainie?
12. A Borys jest miłośnikiem sztuki współczesnej?
13. Dokąd uczęszcza Agatka?
14. Czy we Wrocławiu są uczelnie wyższe i czy tam jest dużo studentów z Ukrainy?
15. Co większość ludzi sądzi o sztuce współczesnej? Czy zgadzasz się z taką opinią?

 

 

Завдання (ćwiczenie 12, strona 162-168):
Прочитайте уривок комедії «Помста» Александра Фредро на с. 162-168 у підручнику.

 

Словничок:

• rejent - нотаріус
• trwożliwie – тривожно
• сhluba – гордість, слава
• niepojętу – незбагненний
• rotmistrz - ротмістр
• wstęgа - стрічка
• Nemo sapiens, nisi patiens - ніхто не мудрий, якщо він довготерпеливий
• lampeczkа – мала склянка до вина
• zleceniе – замовлення
•  łyk – ковток
• сienkusz –поганої якості вино, пиво,
• deresz – чалий, гнідий
• lura – бурда, пійло
• waszmość – ваша світлість
• zrzędzić – бурчати
• gderać – вякати
• flasza – велика фляшка
• diasek – чорт
• mętny –мутний
• niecnoto – ледащо
• сześnik – чесник, хто дбав про монарше пиво
• sprośny – непристойний
• pryncypał – повелитель
• łeb – голова
• Stentor – дуже голосний грецький воїн
• Hola! – стоп
• gwałt – тривого
• tkliwy – чуйний
• przestrzec – стерегти
• kontrowersja – суперечка
• zawiły – запутаний
• wymowny – красномовний
• obawа – тривога
• rozprawа – дебати, спір
• circa quartam – о четвертій
• przecie –в кінці кінців
• niemylnу – безпомилкові
• cios – удар
• wszak – адже
• wszakże – але
• szpony – кігті, шпори
• afekt – сильне хвилювання
• rozogniony – гарячий
• gromnica – велика свічка
• zakład – спорим?

Письмове завдання №5 (ćwiczenie 14, strona 169):
Дайте відповідь на запитання:

1. Po co Papkin przyszedł do Rejenta? Jakie słowa o tym świadczą?
2. Jak uważacie, który z bohaterów – Papkin czy Rejent – ma silniejszą osobowość?
3. Twoim zdaniem sposób zwracania się do Rejenta jest formą kulturalną?
4. W jaki sposób zmienia się zachowanie Papkina w trakcie rozmowy z Rejentem? Czym to jest spowodowane?
5. Jak sądzisz, czy osobowość Rejenta wpływa na sposób jego rozmowy z Papkinem? W jaki sposób?

Відмінювання дієслів на -ąć

Дієслова, які в інфінітиві закінчуються на -ąć, у чоловічому роді минулого часу у множині зберігають -ą. Np.: wziąć – wziąłem, zacząć – zacząłeś, podjąć – podjąłem, przyjąć – przyjąłeś.

Письмове завдання: №6 (ćwiczenie 21, strona 171):
Відкрий те дужки, вживаючи відповідної форми дієслова у минулому часі.

1. Wiatr (giąć) gałązki drzew.
2. Na żelaznej kracie (решітка) (piąć się) winorośl.
3. Wokół (cuchnąć) rozkładająca się żywność i śmieci.
4. Ręce chłopca to (miąć) serwetkę, to znowu ją wygładzały.
5. [ja ż] (Spiąć) spinaczem (степлер, скріпка) te dwa arkusze.
6. Ojciec (oderżnąć) wystający kawałek deski.
7. [ty m] (Zgiąć) lewą rękę w łokciu.
8. W holu [ja m] (natknąć się) na koleżankę.
9. Miasto to (słynąć) ze swej architektury.
10. Twoje słowa mnie (dotknąć).

Тест для самоперевірки:
 (натисніть на картинці, щоб перейти до перегляду)

 

Завдання для здійснення дистанційного навчання на період карантину з 06.04.2020

Сучасне польське мистецтво. Львів і Вроцлав. Множина іменників і прикметників

Прочитайте текст (ćwiczenie 3, strona 158), незнайомі слова запишіть у зошит:

Wystawa stała polskiej sztuki współczesnej

Muzeum Narodowe, Pawilon Czterech Kopuł, ul. Wystawowa 1 Wystawa stała polskiej sztuki współczesnej w Muzeum Sztuki Współczesnej, Oddziale Muzeum Narodowego we Wrocławiu, w Pawilonie Czterech Kopuł

Pod koniec czerwca 2016 roku swoje podwoje otworzy Muzeum Sztuki Współczesnej, oddział Muzeum Narodowego we Wrocławiu, którego siedzibą jest odrestaurowany Pawilon Czterech Kopuł w kompleksie wystawienniczym Hali Stulecia.

Prezentowana tu będzie wystawa stała polskiej sztuki współczesnej m.in. dzieła znakomitych artystów: Magdaleny Abakanowicz, Jerzego Beresia, Włodzimierza Borowskiego, Władysława Hasiora, Jana Lebensteina, Tadeusza Kantora, Aliny Szapocznikow, Henryka Stażewskiego, Jerzego Tchórzewskiego.

• kopułа – купол
• podwoje – ворота       
• hala - зал

Письмове завдання: №1 (ćwiczenie 4, strona 158):

На підставі тексту із вправи 3 перепишіть тільки правильні твердження.

1. Wystawa już jest otwarta.

2. Wystawa stała polskiej sztuki współczesnej znajduje się w siedzibie głównej Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

3. Pawilon Czterech Kopuł nigdy nie był odnawiany.

4. Muzeum Sztuki Współczesnej mieści się w Pawilonie Czterech Kopuł.

5. Hala Stulecia to największa sala koncertowa miasta.

6. Muzeum Narodowe we Wrocławiu mieści się w Hali Stulecia.

7. Hala Stulecia mieści się przy ul. Wystawowej 1.

8. Pawilon Czterech Kopuł to współczesny gmach w stylu modernistycznym.

Перегляньте відео «Muzeum Narodowe we Wrocławiu»:

 

 

Вивчіть нову лексику:

Прочитайте текст (ćwiczenie 24, strona 172), незнайомі слова запишіть у зошит:

Lwów i Wrocław w swoich krajach postrzegane są dość powszechnie jako „miasta europejskie”. W tym ich określeniu nie chodzi o geograficzne położenie, lecz rolę, jaką odgrywały w historii Europy, funkcję stolic regionów, jaką i dziś pełnią, ich architekturę i sztukę, w której odnajdujemy wspólne całej Europie style zrealizowane w lokalnym kolorycie. Ale czym właściwie jest dzisiaj „miasto europejskie”? Jakie cechy są mu właściwe? Jaką Europę widzą czy odnajdują Polacy we Wrocławiu i Ukraińcy we Lwowie?

Europejskość oznacza dziś aspiracje i wyznacza perspektywy rozwoju zarówno Wrocławia jak Lwowa, wzorowane na modelach zrealizowanych w metropoliach zachodniej części kontynentu. Warto rozważyć realność odmiennej perspektywy, w której sama Europa zyskuje tożsamość dzięki stanowiącym odrębne mikrokosmosy miastom. Chcemy więc zapytać o genius loci Wrocławia i Lwowa, jako to, co może dziś współtworzyć europejskość, a nie tylko ją w lokalnym wydaniu odzwierciedlać. To także propozycja odmiennej na tle Europy ojczyzn i Europy regionów koncepcji współdziałania: Europy miast, której zalążek wydaje się dziś tworzyć współpraca miast partnerskich.

• genius loci (łać.) – duch opiekuńczy danego miejsca
• postrzegać - сприймати
• aspiracjа - прагнення
• rozważyć - обдумати
• zyskiwać - отримувати
• tożsamość - ідентичність
• zalążek – першопричина

Письмове завдання: №2 (ćwiczenie 26, strona 174):

На підставі тексту із вправи 24 позначте, які речення правдиві (P), а які ні (F):

1. Lwów i Wrocław to są „miasta europejskie”. 

2. Na takie twierdzenie przede wszystkim wpływ ma położenie geograficzne.

3. Europejskość oznacza lepsze standardy życia i bytu.

4. Stolica Dolnego Śląska i stolica Galicji odgrywają znaczącą rolę w dzisiejszym życiu Polski i Ukrainy.

5. Miasta europejskie zyskują ze współpracy ze sobą.

6. Metropolie zachodniej części naszego kontynentu nie osiągnęły żadnych sukcesów.

7. Perspektywy rozwoju zarówno Wrocławia jak Lwowa są wzorowane na przykładach rozwoju miast Europy Zachodniej.

8. W Europie wcale nie ma pomysłu na dalszy rozwój miast.

9. Współpraca miast partnerskich to przyszłość Europy.

10. Regiony na kontynencie europejskim ze sobą nie współpracują.

Множина іменників і прикметників

У множині іменник має три роди : чоловічий, жіночий, середній. Прикметник у множині має тількі дві форми: чоловічоособову і нечоловічоособову. Ця різниця при відмінюванні проявляється тільки у Називному і Знахідному відмінках.

Відмінювання іменників і прикметників у однині та множині

Письмове завдання: №3 (ćwiczenie 28, strona 176):

Утворіть Називний відмінок множини. Із трьома словосполученнями складіть речення.

1. Obcy człowiek.

2. Roboczy sprzęt.

3. Cudzy żołnierz.

4. Uroczy spiker.

5. Zaborczy partner.

6. Twórczy artysta.

7. Świeży zawodnik.

8. Duży bakłażan.

Прочитайте текст (ćwiczenie 33, strona 178), незнайомі слова запишіть у зошит:

Dzięki wygranej w 2016 roku ukraińskiej reprezentantki, Dżamały, 62. Konkurs Piosenki Eurowizji w maju 2017 roku odbył się w Międzynarodowym Centrum Wystawienniczym w Kijowie.

Podobnie jak w poprzednich latach, dla gości i akredytowanych dziennikarzy przygotowano kilka atrakcji, takich jak m.in. wioska eurowizyjna dla spotkań artystów i członków delegacji z fanami imprezy oraz akredytowanymi dziennikarzami, euroklub – miejsce imprez dla akredytowanych dziennikarzy i fanów czy kawiarnię Euro Fan Cafe.

Oficjalne logo konkursu to popularny w Ukrainie naszyjnik stworzony z połączonych ze sobą czerwonych kulek o różnorodnych, czarnych wzorach.

Finał konkursu wygrał Salvador Sobral, reprezentant Portugalii. Polska piosenkarka Kasia Moś zdobyła 22. miejsce.

W 62. Konkursie Piosenki Eurowizji wystąpili wykonawcy, którzy brali już udział w zmaganiach eurowizyjnych.

Na czas konkursu miasto zostało przystrojone banerami prezentującymi logo widowiska. Na placu Niepodległości w Kijowie ustawiono instalację w kształcie napisu Eurovision.

• reprezentant – представник          
• naszyjnik - намисто

Письмове завдання №4 (ćwiczenie 33, strona 178):

Дайте відповіді на запитання:

1. Czy interesujesz się muzyką współczesną?

2. Jak uważasz, czy warto oglądać widowiska Eurowizji?

3. Podaj miejsce przeprowadzenia 62. Konkursu Piosenki Eurowizji.

 4. Jakie miejsca spotkań przygotowali gospodarze dla uczestników, fanów i dziennikarzy?

5. Jak można opisać logo tegorocznego konkursu? Czy podobało się Tobie? Może masz pomysł na inne logo?

6. Czy polska muzyka popularna jest prezentowana na konkursach eurowizji?

7. Kto zdobył główną nagrodę konkursu w Kijowie

8. Jak sądzisz, gdzie odbędzie się kolejny konkurs Piosenki Eurowizji? Dlaczego?

9. Czy w zmaganiach eurowizyjnych tylko raz można brać udział?

10. Twoim zdaniem, Kijów dobrze czy nie całkiem był przygotowany do przeprowadzenia imprezy o skali europejskiej?

Перегляньте відео «Polska w Eurowizji»:

 

 

Письмове завдання: №5 (ćwiczenie 32, strona 177):

Утворіть від поданих іменників множину чол. роду, однину та множину жін. роду, наприклад: Polak – Polacy – Polka – Polki

• Ukrainiec
• Francuz
• Niemiec
• Europejczyk
• Azjata
• Szwed
• Chińczyk
• Arab
• Anglik
• Hiszpan
• Włoch
• Czech
• Słowak
• Estończyk
• Amerykanin

Прочитайте вірш (ćwiczenie 36, strona 180), незнайомі слова запишіть у зошит:

Czesław Miłosz

Piosenka o końcu świata

W dzień końca świata

Pszczoła krąży nad kwiatem nasturcji,

Rybak naprawia błyszczącą sieć.

Skaczą w morzu wesołe delfiny,

Młode wróble czepiają się rynny

I wąż ma złotą skórę, jak powinien mieć.

W dzień końca świata

Kobiety idą polem pod parasolkami,

Pijak zasypia na brzegu trawnika,

Nawołują na ulicy sprzedawcy warzywa

I łódka z żółtym żaglem do wyspy podpływa,

Dźwięk skrzypiec w powietrzu trwa

I noc gwiaździstą odmyka.

A którzy czekali błyskawic i gromów,

Są zawiedzeni.

A którzy czekali znaków i archanielskich trąb,

Nie wierzą, że staje się już.

Dopóki słońce i księżyc są w górze,

Dopóki trzmiel nawiedza różę,

Dopóki dzieci różowe się rodzą,

Nikt nie wierzy, że staje się już.

Tylko siwy staruszek, który byłby prorokiem,

Ale nie jest prorokiem, bo ma inne zajęcie,

Powiada przewiązując pomidory:

Innego końca świata nie będzie,

Innego końca świata nie będzie.

 

• nasturcji – красоля (квітка)
• nawoływać – скликати
• żagiel – вітрило
• trzmiel - джміль

Перегляньте відео « Piosenka o końcu świata»:

 

Письмове завдання: №6: перекладіть 2 стовпчика з вірша «Piosenka o końcu świata» (на вибір).

Завдання: №7 (за бажанням): створіть презентацію «Moje niesamowite muzeum» (які предмети або картини ви б розмістили у своєму музеї, чому саме їх. Орієнтовно 7-10 слайдів.  Слайди підписувати польською J За це завдання буде дві оцінки: за оригінальність і за наявність/відсутність помилок у самому тексті).

Перегляньте відео «Bezpieczne zachowania»:

Не забуваємо вчити нові слова!

Stanisław Wyspiański

POETA

 

Kuchnia śląska spotykana jest coraz częściej w całej Polsce. Cieszy się ogromną popularnością, gdyż jest bardzo smaczna i zaspokoi nawet najbardziej wybrednego smakosza. Jedni twierdzą, że kuchnia śląska jest tłusta, kaloryczna i niezdrowa, oparta tylko na ziemniakach.

Словничок:

• atrakcja — розвага
• c-moll — до мінор
• dokonanie — довершення
• dziecięcy — дитячий
• filar — колона
• objawić się — виявитися
• odnieść sukces — досягти успіху
• okres — період
• olbrzymi — величезний
• opuszczenie — залишення
• pomysł — ідея
• posiadłość— маєток
• przeżycie — переживання
• przyjęcie — прийом, учта
• recital — сольний концерт
• rozgłos — розголос
• skrzypce — скрипка
• szacowny — шановний
• szczególnie — особливо
• szereg — ряд
• szkic — ескіз
• wskutek — внаслідок
• zawrzeć przyjaźnie — подружитися
• zwłaszcza — особливо

Текст «Fryderyk Chopin» можна прослухати тут.

Пройти тест «Fryderyk Chopin» тут.

Контрольне завдання №4. Читання.

Оцінювання відбудеться 15.05. Спочатку прочитайте текст «Dzień Ziemi» і ознайомтесь із словничком, який наведений нижче. Після цього можна переходити до виконання тесту. Тест складається із дванадцяти питань і трьох варіантів для відповіді на вибір. Кожна правильна відповідь - 1 бал.  Максимальна оцінка – 12 балів. На початку тесту потрібно вказати своє ім’я та прізвище. Оцінки мають прийти мені автоматично, прохання також сфотографувати або зробити скрін результату та кинути мені на пошту. Увага! Тест можна пройти тільки один раз. Завдання можна виконати швидше зазначеної дати, але після 15.05 посилання на тест буде неактивним. Успіху!

Уважно прочитайте текст, не поспішайте:

Dzień Ziemi obchodzony jest 22 kwietnia w 192 krajach na świecie. Pierwszy raz świętowano go 21 marca 1970 roku w Nowym Jorku. Termin marcowy miał związek z równonocą wiosenną, która zwykle przypada właśnie na 20 lub 21 marca. Uznano, że to doskonała data na urodziny naszej planety i przez wiele lat w ten dzień je obchodzono. Jednak w 2009 r. ONZ ogłosiło, że Dzień Ziemi będzie odtąd przypadał na 22 kwietnia. Skąd ta data? Ma ona upamiętniać ogromną manifestację ekologiczną (brało w niej udział ok. 20 milionów ludzi), która odbyła się 22 kwietnia 1970 r. w Stanach Zjednoczonych.

Dzień Ziemi ma uświadamiać nam, jak ważna jest troska o środowisko naturalne. Tego dnia organizowane są specjalne akcje, różnego rodzaju wykłady, a także zbiórki, na przykład elektrośmieci. Obchody Dnia Ziemi bardzo często organizowane są w szkołach. Podczas specjalnie przygotowanych zajęć uczniowie wychodzą na zewnątrz i razem z opiekunami oczyszczają wybrany teren z odpadków i śmieci. Zazwyczaj są to lasy, łąki lub tereny zielone w miastach. W wielu miastach w Polsce z okazji Dnia Ziemi organizowane jest także wspólne sadzenie drzew.

Dzień Ziemi jest też świetną okazją, aby przypomnieć o największych zagrożeniach dla naszej planety. Oto niektóre z nich:

Zanieczyszczenie powietrza: według oceny WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) 90 % ludzi na świecie wdycha powietrze, w którym poziom zanieczyszczeń przekracza normę. Każdego roku na świecie umiera z tego powodu ok. 9 milionów osób. Również w Polsce jakość powietrza, którym oddychamy, jest zła, a nawet należy do najgorszych w Europie. Na 50 najbardziej zanieczyszczonych miast w Unii Europejskiej aż 36 to miasta znajdujące się w naszym kraju.

Odpady: śmieci są niestety znakiem rozpoznawczym ludzkości. Mimo świadomości zagrożenia wciąż produkujemy ich gigantyczne ilości i nierzadko nieodpowiednio je składujemy. Śmieciowe wyspy na oceanach są widoczne nawet z kosmosu! Sprawy nie ułatwia fakt, że na odpadach można doskonale zarobić. Poza tym ludzkość musi sobie jakoś poradzić także z odpadami radioaktywnymi, które są jeszcze bardziej niebezpieczne.

Wycieki: to duży problem ludzkości. Wystarczy przypomnieć sobie katastrofę platformy wiertniczej w Zatoce Meksykańskiej w 2010 roku. Plama ropy, która rozlała się wtedy po morzu, miała powierzchnię 6500 km². Ile gatunków zwierząt ucierpiało? Tego nie da się policzyć. W przyszłości możemy obawiać się kolejnych, bo większość naszej cywilizacji wciąż nie może obyć się bez ropy. Zresztą sprawa nie dotyczy tylko ropy, bo nadal korzystamy przecież z ogromnej ilości chemikaliów, które podróżują w cysternach czy kontenerowcach.

Wycinanie lasów: najłatwiej zabić każde żywe stworzenie po prostu je dusząc. Z planetą jest to samo. Niszcząc jej zielone płuca, wydajemy na siebie wyrok. Ludzkość doskonale zdaje sobie z tego sprawę, a mimo to wciąż trwa wycinka w lasach deszczowych, gdzie dżungla zmienia się w pola uprawne i pastwiska.

Niszczenie bioróżnorodności - Różnorodność biologiczna pozwala na utrzymanie równowagi w przyrodzie. Problem polega na tym, że ludzkość lubi tę różnorodność dostosowywać do swoich potrzeb, nie zwracając uwagi na całość. Współczesne rolnictwo często polega na uprawie jednego gatunku rośliny na dużym obszarze, co prowadzi do zaniku wielu lokalnych, wartościowych odmian roślin oraz ras zwierząt.

Globalne ocieplenie: zmiany klimatyczne spowodowane wprowadzaniem do atmosfery tzw. gazów cieplarnianych, czyli dwutlenku węgla i metanu, są niestety faktem. Naukowcy uważają, że nawet nieznaczny wzrost temperatury oznacza poważne problemy dla rolnictwa, zasobów wodnych, a także całej światowej gospodarki. Należy do nich obserwowane już topnienie lodowców, które spowoduje podniesienie poziomu mórz i oceanów, a w konsekwencji zalanie wielu obszarów lądowych. Najbardziej świadome tego zagrożenia są Malediwy, gdyż większość wysp tego turystycznego raju znajduje się zaledwie 90 cm powyżej poziomu morza. Z tego powodu władze Malediwów już od kilku lat szukają nowego terytorium dla swoich obywateli.

Пройти тест «Dzień Ziemi» тут.

Контрольне завдання №5. Підсумковий тест

Тест складається із дванадцяти запитань з тем, які ми проходили під час дистанційного навчання і двох/чотирьох варіантів для відповіді на вибір. Кожна правильна відповідь - 1 бал.  Максимальна оцінка – 12 балів. На початку тесту потрібно вказати своє ім’я та прізвище. Оцінки мають прийти мені автоматично, прохання також сфотографувати або зробити скрін результату та кинути мені на пошту. Увага! Тест можна пройти тільки один раз та лише до 19 травня. Успіху!

Пройти підсумковий тест тут.

Не забуваємо вчити нові слова!

 

Увага! Завести окремий зошит для виконання дистанційних завдань.
Оформляємо завдання так: дата, коли ви виконували та Praca domowa. Наприклад:

Szesnasty marca
Praca domowa
Ćwiczenie 1

Розв’язані завдання сфотографувати або зісканувати та відправляти для оцінювання на електронну скриньку:  

[email protected]

Miłej nauki!